«Όπου υπάρχει καπνός, υπάρχει και φωτιά»! Απαλλαγμένη από τα πιθανά αρνητικά υπονοούμενα της καθημερινής της χρήσης, η φράση θα μπορούσε να ταιριάζει γάντι στην τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Βόρειας Ελλάδας και το πιο σημαντικό λιμάνι της Ανατολικής Μακεδονίας. Εξάλλου, στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν, η Καβάλα ήταν επίσης γνωστή ως «Μέκκα του Καπνού» ή «Καπνόπολη του Βορρά». Λόγω της γειτνίασής της με περιοχές όπου καλλιεργείτο ο πικάντικος «μπασμάς», ο πιο αρωματικός καπνός στον κόσμο για τους μυημένους, αλλά και λόγω του λιμανιού, η καπνοκαλλιέργεια άνθησε στην Καβάλα από τις αρχές του 19ου αιώνα κι αποτελώντας αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας της για πάνω από 150 χρόνια μεταμόρφωσε την πόλη σε δυνατό παίκτη στην εμπορική εκμετάλλευση των καπνών της Βαλκανικής Χερσονήσου.

Είναι ενδεικτικό ότι ήδη από το 1880 όλες οι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες είχαν σπεύσει να ιδρύσουν προξενεία στην Καβάλα, ενώ γύρω στο 1913, 61 εταιρείες εμπορίας καπνού και ισχυροί επενδυτές δραστηριοποιούνταν στην περιοχή επιφέροντας παραγωγικό οργασμό, με 160 καπνεργοστάσια να απασχολούν εκείνη την εποχή συνολικά πάνω από 14.000 εργάτες, λίγο-πολύ δηλαδή περίπου το 50% των καπνεργατών ολόκληρης της χώρας. Σήμερα οι φιγούρες τους, εν δράσει, ιστορικά ντοκουμέντα μιας ολόκληρης εποχής, έχουν αποτυπωθεί σε εκπληκτικές ασπρόμαυρες φωτογραφίες εποχής, που κοσμούν τους τοίχους του Μουσείου Καπνού στην πόλη: ένα θεματικό -μοναδικό στον κόσμο- πολιτιστικό ίδρυμα σύγχρονου προφίλ και ευρωπαϊκής ταυτότητας, που αναδεικνύει την πολιτικοοικονομική και κοινωνική ιστορία της πόλης και της ευρύτερης περιοχής, όπως εύστοχα παρουσιάζεται από τις άκρως διαφωτιστικές μελέτες του Πανεπιστημίου της Θεσσαλίας (Discussion Paper Series (2009, 15(10), Department of Planning and Regional Development). Απαραίτητος σταθμός αυτό το ιδιαίτερο μουσείο, πολιτιστική και πολιτισμική εμπειρία, βιτρίνα όχι μόνο των ιδιαίτερων εκθεμάτων του αλλά και της ιστορίας του καπνού στην Ελλάδα, που ήταν κομβικής σημασίας και απόλυτα συνυφασμένη με την πολιτική, οικονομική και εργατική κουλτούρα. Έδωσε σχήμα στις τοπικές κοινωνίες κι ανέβασε την πόλη στο τρένο της μετάβασης προς μια μπουρζουά πολυπολιτισμική μητρόπολη κι ένα μεγάλο εξαγωγικό κέντρο -κυρίως στην Αυτοκρατορία των Αψβούργων και τη Βιέννη, στη Ρωσία, την Αίγυπτο, τη Γαλλία, ακόμα και στις ΗΠΑ- επηρεάζοντας σημαντικά την εθνική οικονομία μετά την ένταξη της πόλης στο ελληνικό κράτος, ενώ συγχρόνως υπήρξε στο επίκεντρο των κοινωνικών αγώνων: στην Καβάλα ιδρύθηκαν τα πρώτα συνδικαλιστικά σωματεία, εδώ έγινε η πρώτη απεργία των Βαλκανίων και τέθηκε για πρώτη φορά θέμα ισότητας ανάμεσα στα δύο φύλα.

Στους 27 αιώνες ιστορίας του, αυτό το σταυροδρόμι πολιτισμών, από το χρυσάφι του Παγγαίου μέχρι τον Φίλιππο τον Β' και τον Μέγα Αλέξανδρο και από τον Μάρκο Αντώνιο μέχρι τον Απόστολο Παύλο, πυροδότησε, κυριολεκτικά και μεταφορικά, μεγάλες πυρκαγιές.

Τη φωτιά του πολέμου, για παράδειγμα: πάντα υπάρχουν γεγονότα, που «αλλάζουν το παιχνίδι», γέρνουν την πλάστιγγα της παγκόσμιας ιστορίας. Εδώ κοντά, στους Φιλίππους, ο Οκτώβριος του 42 π.Χ. αποδείχθηκε ένας τέτοιος μήνας στην ιστορία του δυτικού πολιτισμού, με την καθοριστική μάχη μεταξύ Ρωμαίων, όπου η Δημοκρατία υπέκυψε στην Απολυταρχία.

Αλλά και η ιερή φλόγα του Διαφωτισμού: οι Φίλιπποι, ξανά, ως η πιο επιδραστική πόλη της τότε Μακεδονίας, έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στη ζωή και το ιεραποστολικό έργο του Αποστόλου Παύλου. Η Αγία Λυδία, η πρώτη γυναίκα Ελληνίδα και Ευρωπαία, ασπάστηκε το χριστιανισμό και βαφτίστηκε από τον ίδιο τον Παύλο, θεσπίζοντας έτσι τη Μακεδονία ως το προπύργιο της διάδοσης του χριστιανισμού και του ιεραποστολικού του έργου στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Όλα αυτά, βέβαια, μπορεί να ανήκουν πολύ βαθιά στο παρελθόν, αλλά δεν έχουν ξεχαστεί. Τα συναντάς ξανά εδώ στη συνοικία της Παναγίας (Παλιά Πόλη). Μια μεγάλη βόλτα στις γειτονιές της -που κατοικούνται αδιάλειπτα από τον 7ο αιώνα π.Χ.- ισοδυναμεί με μια μετάγγιση του DNA της μοναδικής μείξης πολιτισμών, θρησκειών και ιστορικών εποχών.

Το Κάστρο και η Ακρόπολη -πάνω στο βραχώδες ακρωτήρι- εμποτίζονται με το τιρκουάζ του Αιγαίου, δημιουργώντας το ιδανικό σκηνικό μιας ζωντανής πόλης, που αντανακλά τον ήλιο της Μεσογείου πάνω στα πολύχρωμα σπίτια. Κι ο Παλιός Φάρος στέκει εδώ. Και το Ιμαρέτ. Στις ημέρες μας, μετά από μία αριστουργηματική αναστήλωση από την οικογένεια Μισιαριάν, λειτουργεί πλέον ως luxury boutique hotel, μέλος των Historical Hotels of Greece. Δεν γινόταν κι αλλιώς. Το μοναδικό αυτό αρχιτεκτονικό δείγμα οθωμανικού μπαρόκ στον ελλαδικό χώρο ήταν ένα ευεργέτημα από τον Mεχμέτ Αλή (ή Mωχάμετ, αν προτιμάτε) -μετέπειτα ιδρυτής της τελευταίας βασιλικής δυναστείας της Αιγύπτου και αντιβασιλέας της- στη γενέτειρά του. Αρχικά, το εντυπωσιακό αρχιτεκτονικό συγκρότημα των 3.500 τ.μ. λειτούργησε ως Κülliye (φιλανθρωπικό ίδρυμα) και στέγαζε Medrese (θρησκευτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα), δύο χώρους λατρείας και προσευχής, ένα Μektep (νηπιαγωγείο) κι ένα Ιmaret (δημόσια μαγειρεία για συσσίτια).

Και, βέβαια, το σήμα κατατεθέν, οι Καμάρες. Διατηρητέο μνημείο πλέον και αναπόσπαστο κομμάτι της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της πόλης, το παλιό υδραγωγείο, με 60 καμάρες, ύψους 52 μ., έργο ζωτικής σημασίας για την πόλη και τους ανθρώπους, κατασκευάστηκε την περίοδο ανασυγκρότησης της πόλης, γύρω στο 1550, από τον σουλτάνο Σουλεϊμάν Α' τον Μεγαλοπρεπή, ενώ επισκευάστηκε άρτια τον 19ο αιώνα από τον Μεχμέτ Αλή.

Και η παράδοση συνεχίζεται με το Θεϊκό Αποτύπωμα. Πάνω στα ερείπια ενός αρχαίου πυλώνα στην παλιά γειτονιά του Αγίου Νικολάου, εκεί όπου υπάρχει και η ομώνυμη εκκλησία, υπάρχει και το Σημάδι του Θεού. Το αποτύπωμα ενός ποδιού που εικάζεται πως είναι η χειροπιαστή απόδειξη από τα πρώτα βήματα του Αποστόλου Παύλου στη Μακεδονία.

Και σε απόσταση αναπνοής, 15 χιλιόμετρα από την Καβάλα, οι αρχαίοι Φίλιπποι. Μνημείο κολοσσιαίας σημασίας και διακεκριμένο μέλος της λίστας παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, με πολλά μουσεία και κορυφαία φεστιβάλ που γίνονται καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, είναι η πεμπτουσία του ταξιδιού για όποιον λατρεύει την Ιστορία και την Τέχνη.

Για κάποιους, όμως, η Καβάλα είναι και «Το Mόντε Κάρλο της Ελλάδας», «Ο κρυμμένος πολύτιμος λίθος», «Η Γαλάζια Πόλη». Αξίζουν όλα αυτά τα εγκώμια που συγκινούν τους ντόπιους; Αξίζουν όλα.

Η πόλη που κανακίζεται ανάμεσα στις πλαγιές του όρους Σύμβολο και στο Αιγαίο διεκδικεί ακόμα ένα βραβείο, ίσως εκείνο του πιο μυσταγωγικού προορισμού που ξεχωρίζει και ως Ιδέα διακοπών. Με πάνω από 65 χιλιόμετρα από απάτητες, χαλαρωτικές παραλίες, που εκτείνονται ανατολικά και δυτικά της χερσονήσου της Παλιάς Πόλης, με τις άπλετες δασώδεις εκτάσεις, το Ορφικό σκηνικό του Παγγαίου όρους με τις γραφικές διαδρομές κατά μήκος του ποταμού Νέστου και με το χαλαρό πνεύμα των ανθρώπων, όποιος βάζει στοίχημα πως αυτή πόλη μπορεί να κερδίζει την οικονομική μερίδα του λέοντος από τον Τουρισμό της, μάλλον θα το κερδίσει.

Στα ήρεμα νερά της Γαλάζιας Πόλης, σήμερα, δεν υπάρχουν σήματα καπνού από τα θρυλικά καπνεργοστάσια. Όμως, υπάρχει πάθος. Κι όπου υπάρχει πάθος, υπάρχει και φλόγα. Φωτιά δημιουργικότητας και δημιουργίας. Δυνατή για να δώσει νέα πνοή, να μετασχηματίσει αυτό το λιμάνι, που κοιτάζει το αρχιπέλαγος κατά πρόσωπο, σε έναν φλογερό προορισμό υψηλών προσδοκιών και οκτανίων.

Θάσος

Χρυσές αμμουδιές, ξανθά περιγιάλια, γραφικοί όρμοι, καταγάλανα νερά, ελαιώνες, βαθύσκιωτα δάση, ορθοπλαγιές, ποτάμια και μικροί καταρράκτες συνθέτουν την παλέτα της φύσης της.

Ο θρύλος τη θέλει να ‘ναι το ομηρικό νησί των σειρήνων και όχι άδικα αφού πάντα σαγήνευε και εξακολουθεί να γοητεύει με τα κάλλη της τους ταξιδιώτες που την προσεγγίζουν. Σήμερα, αποτελεί πόλο έλξης για χιλιάδες τουρίστες από όλο τον κόσμο που την επισκέπτονται για τις διακοπές τους κάθε χρόνο.

Προϊστορικοί και ιστορικοί τόποι, αρχαιολογικοί χώροι εξαιρετικής σημασίας, παλαιοχριστιανικές βασιλικές, μοναστήρια, εκκλησίες με σκαλιστά τέμπλα, χωριά ορεινά με την παραδοσιακή τους αρχιτεκτονική , προσκαλούν τον φιλίστορα επισκέπτη σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στο παρελθόν.

Το αρχαιολογικό μουσείο Θάσου, ένα από τα αξιολογότερα περιφερειακά μουσεία της χώρας, το μουσείο Πολύγνωτου Βαγή που υπήρξε από τους σημαντικότερους γλύπτες του 20ου αιώνα , το Φεστιβάλ Φιλίππων-Θάσου στο αρχαίο θέατρο του νησιού, τα πανηγύρια και τα λαογραφικά δρώμενα θα σου προσφέρουν συγκινήσεις μυσταγωγικές.

Σύγχρονες τουριστικές υποδομές ικανοποιούν ως και τις πιο υψηλές απαιτήσεις, όλες τις προτιμήσεις, τις ηλικίες αλλά και τα βαλάντια.

Μπορεί κανείς να επιλέξει ανάμεσα σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού, τη γαλήνη που σου προσφέρει η φύση του νησιού, αλλά και την κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα της νύχτας του.

Το μέλι, το παρθένο ελαιόλαδο, οι θρούμπες, τα φρέσκα ψάρια και το θασίτικο κατσικάκι προσφέρονται ολόφρεσκα στα καταλύματα, αλλά και στις υπέροχες ταβέρνες και τα εστιατόρια του νησιού.

Μικρές ξεναγήσεις στην Καβάλα και τη Θάσο